حال که تا حدودی با مفهوم قابلیتهای پویا آشنا شدهایم بهتر است سیر تکامل این ابزار استراتژیک را بررسی نماییم:
به عنوان رابطه بین قابلیتهای پیچیده و تکراری، اهمیت یادگیری و سازگاری در محیطهای پیچیده و توسعه استراتژیک مؤثر در سالهای ۲۰۰۰ مورد بررسی قرار گرفت و به این صورت مفهوم قابلیتهای پویا ظهور کرد. این قابلیتها اساساً تواناییهای ثانویه یا بالاتر هستند: مواردی که سازگاری را از طریق توسعه و ایجاد تواناییهای جدید ایجاد میکنند و به سازمان جانی تازه برای ادامه مسیر میبخشند. تعداد این تواناییها کمتر از لیستی از نقاط قوت است که ممکن است به طور سنتی در یک برنامهریزی استراتژیک طراحی شده باشد، بنابراین تمرکز بر روی قابلیتهای پویا میتواند تأکید بیشتری بر مواردی داشته باشد که ارزش بلندمدت را حفظ میکنند.
نکته کلیدی برای استفاده از این مفهوم در این سؤال خلاصه میشود: چه کاری میتوان انجام داد تا ما را قادر به ایجاد قابلیتهایی کند که بقایمان را در آینده تضمین میکند؟
در ادامه به بیان پیشنهادهایی میپردازیم که به شما در استفاده کارآمد از این ابزار کمک میکند:
- از ابزار VRIO استفاده کنید و به این صورت بررسی کنید آیا قابلیتهای دیگری وجود دارد که منجر به تمایز شما شود؟
- سعی کنید پس از تحلیل اولیه، استراتژیهای همسو با هریک از این قابلیتها را پیشبینی کنید.
- قابلیتهای پویا تقریباً همیشه به عنوان سیستمها و روابط چندگانه نمود پیدا میکنند و شاید به همین دلیل پویا شناخته شده و تقلید از آنان برای دیگران دشوار است. به جای فهرست کردن آنها، هر کدام از آنها را به عنوان سیستمی از اجزای تشکیلدهندهشان نشان دهید. به این صورت یک نمای پیوسته از قابلیتهایتان و منشأ آنها در دست دارید، نهفقط یک ترتیب خطی از آنها.
اما همچون مفاهیم دیگر، نکات و نقاط ضعفی وجود دارد که توجه به آنها، احتمال عدم موفقیت در استفاده از این ابزار استراتژیک را کاهش میدهد:
- یکی از تلههای متداول در استفاده از این ابزار، ناتوانی در فکر کردن درباره فرآیندهای استراتژیک و شیوههای آن به جای محتویات استراتژیک است. به این فکر کنید که چگونه یک رفتار استراتژیک نهتنها در امور جاری به شما کمک میکند، بلکه به انطباق و تبدیل شدن به چیزی متفاوت، کمکتان میکند.
- علیرغم اینکه کنجکاوی در کارکردهای و شرایط دیگر صنایع، شاید قانونی نباشد اما میتواند در آینده شرکت شما را نجات دهد. گاهی بحرانها و تغییرات کنونی شما قبلاً در صنعتی دیگر اتفاق افتاده است و مطالعه چنین شرایطی در دیگر صنایع شما را برای مقابله با بحران آماده میکند.چگونه منابع و قابلیتهای سازمانی را تحلیل و ارزیابی کنیم؟
- این ابزار میتواند با ابزارهایی مثل SWOT و VRIO به خوبی تلفیق شود. سوات به شما کمک میکند تا نقاط قوت خود را بشناسید و قابلیتهای پویایتان را از آن استخراج کنید. VRIO هم به حفظ مزیت رقابتیتان کمک میکند. قابلیتهای پویا چشماندازی را ایجاد میکنند که دستیابی به مزیت رقابتی در آینده را تسریع میکنند. همچنین قابلیتهای پویا میتواند با بحث و بررسی در قالب ماتریس انسوف تکمیل شود. استفاده از ماتریس انسوف به شما کمک میکند تا بهترین راه را برای استفاده از قابلیتهای پویا برای رشد کسبوکار در نظر بگیرید.